Dostojka latonia, znana też jako perłowiec mniejszy, to jedna z najliczniejszych dostojek, jakie spotykam w swojej okolicy. Szczególnie często widuję ją wiosną oraz pod koniec lata, kiedy to odwiedza różne kwiaty, aby pożywić się nektarem lub przysiada bezpośrednio na ziemi. Jest dość płochliwa i wcale nie tak łatwo się do niej zbliżyć, ale przy odrobinie szczęścia da się jej zrobić kilka zdjęć.
Systematyka i wygląd
Dostojka latonia należy do rodziny rusałkowatych (Nymphalidae) i jest jedyną przedstawicielką rodzaju Issoria w Polsce. Nie oznacza to jednak, że jest jedyną naszą dostojką. Oprócz niej mamy w kraju spor innych motyli, których polska nazwa rodzajowa to właśnie dostojka lub też perłowiec, bo w niektórych źródła pisanych występują także pod tą nazwą. Poszczególne dostojki, mimo przynależności do różnych rodzajów, są do siebie bardzo podobne i często nie jest je łatwo odróżnić, zwłaszcza, gdy nie widzimy spodniej strony ich skrzydeł.
Muszę przyznać, że sam mam czasami problem, by zorientować się jaką dostojkę udało mi się spotkać. Z latonią nie mam jednak tego problemu, a wszystko dzięki kształtowi jej skrzydeł. Boki przednich skrzydeł są poniżej wierzchołków lekko wklęsłe. Jeśli natomiast chodzi o drugą parę, to mam wrażenie, że są bardziej kanciaste, niż u innych dostojek. Wierzchnia strona obu par skrzydeł jest pomarańczowa z licznymi, czarnymi kropkami. Jeśli zaś chodzi o spód skrzydeł, to na drugiej parze skrzydeł znajdują się duże, srebrne plamki, po których można najłatwiej rozpoznać ten gatunek. Dodam jeszcze, że rozpiętość jej skrzydeł waha się od 3,5 do 5 cm.
Gdzie ją można spotkać?
Pospolita w całej Polsce i często obserwowana, choć w ostatnich latach jej liczebność wyraźnie zmalała na większości obszaru naszego kraj. Ja sam, choć spotykam ją często, to jednak zwykle trafia się pojedynczo lub w liczbie kilku osobników. Nie jest wybredna, co do wyboru siedlisk. Spotyka się ją na łąkach, przydrożach, polach uprawnych, terenach ruderalnych, ugorach, przy drogach czy polanach leśnych. Pierwsze dorosłe osobniki pojawiają się już w kwietniu i można je obserwować aż do września.
Tryb życia
Podobnie jak wiele innych motyli dziennych, latonia odwiedza rozmaite kwiaty, aby pożywić się ich nektarem. Przylatuje chociażby do chabrów, ostrożenia łąkowego, koniczyny łąkowej, kocanki piaskowej, macierzanki piaskowej, jasieńca plamistego, lebiodki pospolitej, sadźca konopiastego, nawłoci pospolitej i wrotycza pospolitego. W ogrodach mogą też przylatywać do budlei Davida i aksamitek. Dostojka latonia chętnie siada na gołej ziemi, zwłaszcza piaszczystej. Dotyczy to głównie samców, które nie tylko wtedy odpoczywają i zażywają kąpieli słonecznych, ale też strzegą swojego rewiru i zawzięcie przepędzają z niego inne motyle.
Samice składają swoje jaja pojedynczo na roślinach pokarmowych lub na trawach rosnących w ich pobliżu. Gąsienice latoni są czarnobrązowe i pokryte licznymi kolcami. Dodatkowo przez cały ich grzbiet ciągnie się jasny pasek złożony z gęsto rozmieszczonych, białych plamek. Zwykle rozwijają się na fiołkach (zwłaszcza na fiołku polnym), ale niektóre źródła podają, że mogą też żerować na bratkach i sparcetach. Żerują pojedynczo w ciągu dnia, wieczorem lub pod osłoną nocy (szczególnie w okresie letnim).
Młodsze gąsienice można znaleźć na fiołkach lub bardzo blisko nich, natomiast starsze wolą się chować w większej odległości od nich (najczęściej kilkudziesięciu centymetrów). Często się zdarza, że gąsienice, zwłaszcza po każdym kolejnym linieniu, mogą niestrudzenie wędrować na odległość wielu metrów, w poszukiwaniu rośliny żywicielskiej. Gdy nadchodzi koniec rozwoju, gąsienice opuszczają okolice roślin żywicielskich, aby znaleźć sobie odpowiednie miejsce, na przepoczwarczenie.
Zwykle zimują gąsienice, ale czasami mogą też zimować poczwarki, a sporadycznie nawet dorosłe osobniki. Warto też dodać, że nie tylko gąsienice lubią wędrować. Dorosłe latonie też są chętne do migracji i to na znacznie większe odległości. Czasami mogą wręcz przylatywać do nas z południa Europy.