Zawisakowate (Sphingidae)

Rodzina motyli nocnych, licząca na świecie około 1450 gatunków, w Polsce zaś tylko 20. Są to duże bądź bardzo duże motyle, rozpiętość skrzydeł największych rodzimych gatunków sięga 12-13 cm, co czyni je największymi, rodzimymi ćmami. Ich ciała są przeważnie masywne, zwężające się ku tyłowi, skrzydła natomiast są stosunkowo wąskie. Po całości, budowa ciała zawisaków cechuje się znakomitymi warunkami aerodynamicznymi, umożliwiającymi im sprawne i bardzo szybkie latanie (z prędkością nawet do 65 km/h). Pod względem ubarwienia, wiele z nich to gatunki niepozorne, o brunatnym lub szarym ubarwieniu, ale jest też sporo kolorowych (zielonkawych, a nawet różowawych). Kilka gatunków (np. fruczak trutniowiec, Hemaris tityus), broni się przed drapieżnikami podszywając się pod trzmiela (ich skrzydła są w dużej mierze pozbawione barwnych łuseczek). Inne gatunki polegają na barwach maskujących lub odstraszaniu (na drugiej parze skrzydeł nastrosza półpawika, Smerinthus ocellatus znajdują się fałszywe oczy, którymi próbuje przestraszyć mniejsze ptaki). Większość gatunków uaktywnia się wieczorami i nocami. Wtedy też odwiedzają kwiaty, by spijać z nich nektar. Dzięki bardzo długim ssawkom, mogą go pozyskiwać nawet z tych, które mają głębokie kielichy. Niektóre zawisakowate, zwłaszcza nastrosze, mają uwstecznione ssawki i nie pobierają pokarmu. Gąsienice zawisaków, podobnie jak dorosłe owady, potrafią osiągać naprawdę ogromne rozmiary (nawet 13-14 cm). Większość z nich można łatwo poznać po charakterystycznym, zakrzywionym kolcu na końcu ciała. Niektóre z nich, mają z przodu fałszywe oczka, które tak jak u półpawika, służą do odstraszania wrogów. Część zawisaków jest bardzo rzadka, a postojak wiesiołkowiec (Proserpinus proserpina), znajduje się pod całkowitą ochroną.

Fruczak trutniowiec
(Hemaris tityus)

Nastrosz lipowiec (Mimas tiliae)

Nastrosz półpawik
(Smerinthus ocellata)

Zawisak borowiec (Sphinx pinastri)

Zmrocznik gładysz
(Deilephila elpenor)

Zmrocznik przytuliak
(Hyles gallii)