Wojsiłki (Mecoptera)

Rząd liczący na świecie około 1000 tys. gatunków, w Polsce natomiast 10. Te bardzo ciekawe owady, są ewolucyjnie bardzo starą grupą, ich początki sięgają czasów sprzed pojawienia się dinozaurów. Cechą charakterystyczną wojsiłek jest ich silnie wydłużona głowa, skierowana w dół, przez co wyglądają tak, jakby miały dziób. Na jego końcu znajduje się aparat gębowy typu gryzącego. Wojsiłki posiadają raczej delikatną budowę ciała. U większość z nich skrzydła są dobrze wykształcone, ale nie u wszystkich. Wyjątkiem są pośnieżki (Boreus sp.), malutkie owady, przystosowane do życia na śniegu. U samców skrzydła są zredukowane do niewielkich haczyków, natomiast u samic w ogóle ich nie ma. Ciała i nogi niektórych gatunków są mocno wydłużone, szczególnie chodzi tutaj o rodzinę bugarowatych (Bittacidae), które z wyglądu przypominają muchówki z rodziny koziułkowatych. U samców wielu gatunków, odwłok jest zakończony rozbudowanym aparatem kopulacyjnym, który na pierwszy rzut oka przypomina zaodwłok skorpiona. U samic odwłoki są natomiast zakończone spiczastymi pokładełkami, służącymi do składania jaj. Większość wojsiłek to typowo leśne owady, trzymające się zarośli i krzewów, zwłaszcza w pobliżu wód. Dorosłe są wszystkożerne, przy czym preferują odżywianie się martwymi owadami, a czasem również żywymi. Larwy natomiast przypominają wyglądem gąsienice motyli i żyją w wilgotnej glebie, gdzie odżywiają się martwą materią organiczną. Wiele wojsiłek wygląda bardzo groźnie, ale w rzeczywistości są dla ludzi zupełnie nieszkodliwe.

Pośnieżkowate (Boreidae).

Nieduża rodzina licząca na świecie zaledwie 27 gatunków oraz 2 w naszym kraju. Pośnieżki są bardzo malutkie, osiągają około 5 mm. Wyposażone są w cienkie, długie nogi, umożliwiające im wykonywanie dalekich skoków. Samiec jest wyposażony w haczykowate pozostałości po skrzydłach, natomiast samice są ich pozbawione, ale mają za to pokładełko na końcu ciała. Pośnieżki są aktywne w okresie zimowym i są bardzo wrażliwe na wysoką temperaturę (w kontakcie z ciepłą, ludzką skórą giną). Pojawiają się przy temperaturze wahającej się w granicach 0℃. Ich głównym pokarmem jest mech oraz martwe owady.

Pośnieżki (Boreus spp.)

Wojsiłkowate (Panorpidae)

Ta ciekawa rodzina wojsiłek, liczy na całym świecie około 480 gatunków, natomiast w Polsce żyje ich tylko 10. Najczęściej osiągają wielkość od 1 do 2 cm. Podobnie jak w przypadku innych wojsiłek, ich głowa zakończona jest charakterystycznym ryjkiem. Na końcu odwłoka samca znajduje się aparat kopulacyjny, który swym wyglądem przypomina kolec jadowy skorpiona, choć w rzeczywistości nie ma z nim nic wspólnego. W przypadku samicy, koniec odwłoka zakończony jest natomiast pokładełkiem służącym do składania jaj. Wojsiłkowate można spotkać głownie na terenach leśnych oraz pośród zarośli, przy czym preferują miejsca wilgotne i zacienione. Dorosłe osobniki są wszystkożerne, choć w ich diecie dominują głownie inne owady, zarówno żywe, jak i martwe. Ich larwy przypominają wyglądem gąsienice motyli, gdzie żywią się szczątkami organicznymi pochodzenia roślinnego i zwierzęcego.