Dojrzałe samce, takie jak ten na zdjęciu, można rozpoznać m.in. po niebieskich plamkach

Rodzaj Aeshna liczy sobie w Polsce 9 gatunków. Wielu jego przedstawicieli znanych jest ze swoich dużych rozmiarów i wytrwałości w lataniu. Omawiany gatunek nie przoduje jednak pod tym względem. Jest jednym z najmniejszych przedstawicieli tego rodzaju, a i swych lotów nie odbywa aż tak nieustannie, jak czyni to np. żagnica sina (Aeshna cyanea). Pewna rzecz ją jednak wyróżnia. Jest jedną z najpóźniej latających przedstawicielek rodzaju Aeshna. Dorosłe osobniki pojawiają się bowiem w drugiej połowie lipca i przy sprzyjającej pogodzie, latają aż do początków listopada. Późno jak na ważkę, ale nawet wtedy, jeśli jeszcze nie ma śniegu, warunki mogą być wystarczająco dobre, aby aktywnie latała i polowała.

Wygląd

Żagnica mniejsza osiąga długość około 6-6,5 cm. Rozpiętość jej skrzydeł dochodzi zaś do 8,5 cm. Jak więc wspomniałem, jest jedną z mniejszych przedstawicielek rodzaju. Wygląd ma jednak do nich zbliżony. Pomiędzy samcem, a samicą występuje wyraźny dymorfizm płciowy, co zresztą u ważek jest dość powszechnym zjawiskiem. Samce mają wyraźnie czarny odwłok, pokryty niebieskimi plamkami. Jest on także dość smukły z wyraźnym przewężeniem w jego przedniej części. Samica ma dość gruby, brązowy odwłok, pokryty jasnymi, turkusowymi plamkami. Nie ma on też charakterystycznego przewężenia. Jej oczy są znacznie ciemniejsze niż u niego.

Gdzie ją można spotkać?

Samice są bardziej brązowe od samców, a plamki są u nich żółto-zielone

Jeśli chcemy zobaczyć te ważki, warto ich poszukać w pobliżu wód stojących, zwłaszcza jezior. Tam bowiem lata ich najwięcej. Preferują te, które są gęsto porośnięte roślinnością. Można ją także spotkać w pobliżu mniejszych zbiorników wodnych np. stawów czy żwirowni. Żagnica ta jest gatunkiem pospolitym w całym kraju, jednak ze względu na późną porę występowania oraz nieco bardziej „osiadły” tryb życia, nie skupia na sobie takiej uwagi jak inne żagnice. Często jednak na jednym terenie można spotkać nawet kilkanaście osobników tego gatunku.

Tryb życia

Żagnice mniejsze mają to to do siebie, że chętnie siadają na roślinach. Niby nic dziwnego, ale inne gatunki żagnic są zazwyczaj dużo trudniejsze do przyłapania w czasie spoczynku, więc tak ciekawe zachowanie warte jest zaznaczenia. Jeśli jednak myślimy o zrobieniu im zdjęć, to musimy uważać, ponieważ żagnice mniejsze są niezwykle czujne. Zaniepokojone z pewnością odlecą w inne, bardziej ustronne miejsce. Przy tej okazji warto też wspomnieć o innym nietypowym zachowaniu, tym razem samców.

Ważki ogólnie mają to do siebie, że wykazują silny terytorializm i samce bardzo chętnie walczą z innymi osobnikami tej samej płci. Żagnice jesienne nie są jednak w stosunku do siebie aż tak agresywne. Oczywiście czasami jakieś utarczki między nimi mogą się zdarzać, przeważnie jednak mogą siadać obok siebie i zwyczajnie nie przejmować się towarzystwem innych osobników tej samej płci.

Podobnie jak inne ważki, także ten gatunek jest drapieżnikiem, polującym w locie na inne owady. Na jesieni samice składają jajeczka na obumarłych, pływających częściach roślin. Zimują jajeczka. Wylęgnięte larwy przypominają wyglądem inne, należące do rodziny żagnicowatych (Aeshnidae). Są jednak mniejsze (mierzą około 3,5 cm.) i bardziej krępe. Podobnie jak dorosłe owady są drapieżne. Przeobrażenie następuje często rok od złożenia jajeczek, przez co ważki te mogą zasiedlać chociażby rokrocznie osuszane stawy rybne.

Galeria: