ważkowate

Wszystkie wpisy otagowane „ważkowate”

Ważka płaskobrzucha (Libellula depressa) – pierwsza nad oczkiem wodnym

Posted by skorpion21 on 8 czerwca 2017

Kategorie: Makro. Tagi: drapieznik, Libellula depressa, oczko wodne, owad, staw, ważka płaskobrzucha, ważka różnoskrzydła, ważkowate, woda. 4 Komentarze

Być może to tylko moje wrażenie, ale ważka płaskobrzucha zdaje się być najbardziej popularnym gatunkiem spośród wszystkich naszych ważek. Spotkać ją można praktycznie w każdej książce poświęconej ważkom i w sumie nie ma się co temu dziwić. To jeden z najliczniejszych rodzimych gatunków, który często odwiedza ogrodowe oczka wodne i miejskie stawy, a jakby tego było mało, jest spora (a w każdym razie sprawia takie wrażenie) i w odpowiednich warunkach potrafi całkiem ładnie pozować. Aż dziwne, że zdecydowałem się opowiedzieć o niej dopiero teraz, ale… jakoś nigdy nie miałem do niej szczęścia. Nie żebym kwestionował jej pospolitość, po prostu rzadko miewam okazję przeczesania zbiorników wodnych, które najchętniej zasiedla. Dlatego właśnie najczęściej trafiam na lecichy pospolite, czy ważki rude, natomiast ważkę płaskobrzuchą spotykam raczej okazjonalnie i najczęściej są to samiczki, które są częstszymi gośćmi w lasach, niż lubiące bliskość wody samce. Na szczęście w ostatnim czasie spotkałem kilka samców, dzięki czemu mogę wam pokazać przedstawicieli obu płci i przy okazji szerzej przedstawić ten ciekawy gatunek.

Systematyka

Nasza bohaterka zalicza się do rodziny ważkowatych (Libellulidae), a konkretnie do rodzaju ważek (Libellula)… tak wiem, mało oryginalne nazewnictwo, choć bardzo możliwe, że w przyszłości to się zmieni, ponieważ naukowcy mają spore wątpliwości co do pokrewieństwa tego gatunku, oraz jej kuzynki ważki rudej (Libellula fulva) z resztą przedstawicielek tego rodzaju i są opinie, że powinny zostać przeniesione do odrębnego rodzaju Ladona. Gdyby tak się stało, wówczas w naszej faunie jedynym gatunkiem z rodzaju Libellula byłaby ważka czteroplama (Libellula quadrimaculata). Czy tak się stanie, czas pokaże, na razie potrzebne są dodatkowe badania, a do tego czasu będziemy się trzymać obecnej systematyki.

Wygląd

Ważka płaskobrzucha to dość dziwna ważka, która jest krótka, ale za to bardzo szeroka. Długość jej ciała sięga bowiem niecałych 5 cm, ale rozpiętość jej skrzydeł wynosi aż 8 cm! Jakby tego było mało jest po całości bardzo szeroka, zwłaszcza jej mocno spłaszczony odwłok mogący mieć od 6 do 8 mm (najszersza ze wszystkich naszych ważek!). Do tego warto też dodać nie mniej szeroki i bardzo pękaty tułów, oraz dużą głowę.

Tuż po przeobrażeniu się w osobniki dorosłe, przednia część ciała jest u tej ważki brunatno-żółta, z dwoma jasnymi pasami na tułowiu, oraz po jednym brunatnym trójkącie u nasady każdego skrzydła. Odwłok natomiast ma złoto-żółtą, przyjemną dla oka barwę. Musze przyznać, że to bardzo ciekawa kombinacja kolorów, podobna do tej, która występuje u… szerszenia! Czy jest to zbieg okoliczności, czy celowa zagrywka tej ważki, by oszukać potencjalne drapieżniki, tego nie jestem pewny, ale gdy widzi się tak ubarwionego owada, w dodatku szybko latającego wśród liści drzew, łatwo na pierwszy rzut oka wziąć go za przerośniętego szerszenia, choć bardzo cichego, bo przecież ważka nie brzęczy, tak jak on.

Wspomniane przeze mnie ubarwienie pozostaje jedynie u samicy, choć wraz z wiekiem staje się coraz bardziej brunatne i zszarzałe, przez co traci całą swoją jaskrawość, która czyniła z niej prawdziwą piękność. Jeśli natomiast chodzi o samca, to jego odwłok szybko zmienia swój kolor na niebieski, natomiast jego tułów robi się zszarzały, a widoczne na nim wcześniej pasy znikają. W ten sposób samiec przybiera swój charakterystyczny wygląd i jedynie kilka żółtych plamek po bokach odwłoka przypomina nam o zmianie jego ubarwienia.

Gdzie ją można spotkać?

Pospolita w całej Polsce. Samce można znaleźć przede wszystkim w bezpośrednim sąsiedztwie małych, stojących wód, takich jak glinianki, żwirownie, oczka wodne czy stawy, zwłaszcza te, które dopiero co zostały utworzone przez ludzi. Najlepiej, gdy takie wody nie są zarośnięte, a do pełni szczęścia, w zupełności im wystarczy kilka wetkniętych w ziemię patyków, czy uschniętych łodyg, na których będą mogły przysiadać. Ważki płaskobrzuche mogę się rozwijać w takim zbiorniku wodnym przez 2-3 lata, natomiast później, gdy zanadto zarośnie, przenoszą się do innego.

Samice też się czasami pojawiają przy wodzie, ale robią to właściwie tylko wtedy, gdy przychodzi czas składania jaj. Poza tym okresem, znaleźć je można przede wszystkim w lasach, z dala od wody, gdzie również przesiadują na uschniętych łodygach, czy uschniętych gałęziach, ale przy nasłonecznionych drogach i obrzeżach lasów.

Pierwsze ważki płaskobrzuche pojawiają się w maju i można je obserwować gdzieś tak do lipca.

Tryb życia

Przez swoje zamiłowanie do niezarośniętych, małych zbiorników wodnych, ważki płaskobrzuche są zwykle pierwszymi ważkami, które decydują się na ich zasiedlenie, ponieważ pojawiają się właściwie w pierwszych chwilach jego powstania.

Samce które możemy wówczas zaobserwować, są niezwykle terytorialne. Często usadawiają się na szczycie jakiejś uschniętej łodygi lub gałęzi, by obserwować okolice, ale część z nich woli odbywać aktywne loty i w ten sposób patrolować zajmowany przez siebie rewir. Bez względu na wybraną metodę, są agresywne w stosunku do obcych samców (również innych gatunków ważek) i przeganiają je, gdy tylko uda im się je dostrzec. Samce nie są również zbyt strachliwe w stosunku do ludzi, przynajmniej nad zbiornikami wodnymi, gdzie mają swoje terytoria i nawet jeśli jakiegoś spłoszymy, to najpewniej bardzo szybko powróci w to samo, lub jakieś sąsiednie miejsce. Nieco inaczej ma się sprawa z samcami, które obserwowałem z dala od wody. Przyznam bowiem, że za kilkoma osobnikami musiałem się sporo nabiegać, by móc je sfotografować i nie zawsze były skłonne wrócić w to samo miejsce. Zdarzało się, że siadały kilka metrów dalej, a nawet wysoko na gałęziach drzew. Przy okazji ich obserwacji i fotografowania, zauważyłem, że ważki płaskobrzuche są znakomitymi i szybkimi lotnikami, co potwierdzają różne źródła pisane, które dodają też, że mogą przelecieć nawet 10 metrów w ciągu jednej sekundy!

Jeśli natomiast chodzi o samice, to z tego co obserwują, potrafią się spłoszyć, ale zwykle nie odlatują daleko, dlatego za którymś razem w końcu udaje się zrobić im kilka ciekawych zdjęć. Co jakiś czas samice podrywają się również do lotu, by schwytać jakiegoś owada, jednak najczęściej wolą siedzieć w miejscu, na jakiejś uschniętej łodydze lub gałęzi, by zażywać kąpieli słonecznych i przy okazji wyczekiwać na pojawienie się jakiegoś samca. Bywa też tak, że samiec w czasie patrolowania swego rewiru, przechwytuje frunącą obok niego samicę. Tak czy siak, kopulacja trwa u tego gatunku bardzo krótko, bo raptem kilka sekund i po całości odbywa się w powietrzu. Po jej odbyciu, samice wreszcie pojawiają się nad wodą, by złożyć jaja. Te zrzucają na tafle wodę, latając bezpośrednio nad nią.

Larwy ważek płaskobrzuchych, podobnie jak osobniki dorosłe są krótkie, ale za to szerokie. Żyją na dnie zbiorników wodnych, zwykle zagrzebane w mule, przez co raczej nie widuje się ich zbyt często. Ciekawe jest to, że larwy dobrze znoszą nawet kilkutygodniowy okres braku wody (w tym czasie po prostu głęboko się zakopują), dzięki czemu mogą zamieszkiwać nawet te zbiorniki wodne, które są narażone na wysychanie… z braku laku mogą się ulokować nawet w większej kałuży. Na koniec dodam jeszcze, że ich rozwój trwa zwykle 2 lata.

Galeria:

Ważka czteroplama (Libellula quadrimaculata) – masowa migrantka

Posted by skorpion21 on 13 listopada 2016

Kategorie: Makro. Tagi: Libellula quadrimaculata, migracja, owad, ważka czteroplama, ważka różnoskrzydła, ważkowate. 5 Komentarzy

Muszę przyznać, że z tą ciekawą ważką nie spotykam się zbyt często, chociaż uchodzi za jedną z naszych najpospolitszych. Wpływ na to może mieć fakt, że swą liczebnością przyćmiewają ją inne gatunki, zwłaszcza lecicha pospolita, która występuje u mnie dziesiątkami, a czasem mam wrażenie, że są ich nawet setki. Co jednak byście powiedzieli, gdyby w waszej okolicy pojawiły się… miliardy ważek!? Tak, dobrze czytacie; miliardy! Czy to w ogóle możliwe? Okazuje się, że jak najbardziej i w przeszłości takie cuda miały miejsce. Co więcej, to właśnie ważka czteroplama pojawiała się w tak dużych ilościach.

Systematyka i wygląd

Nasza bohaterka należy do rodziny ważkowatych (Libellulidae) i jest jedną z trzech przedstawicielek tego rodzaju w naszym kraju. Nie będę się rozpisywał o jej kuzynach, ponieważ oba te gatunki, czyli ważka ruda (L. fulva) i ważka płaskobrzucha (L. depressa), pojawiły się już u mnie na blogu. W temacie ważki czteroplamej dodam jedynie, że jest również znana pod nazwą ważka czarnoplama i choć obie nazwy mają swoje uzasadnienie, to jednak ta pierwsza jest bliższa nazwie łacińskiej.

No dobrze, przejdźmy teraz do wyglądu. Ta średniej wielkości ważka osiąga długość do 4,8 cm i rozpiętość skrzydeł sięgającą 8 cm. Pod względem wyglądu jest bardzo charakterystyczna i przez to raczej nie da się jej pomylić z innymi ważkami. W dużej mierze jej ciało jest brązowe, ale przy krawędziach odwłoka znajdują się dodatkowo żółtawe plamki, zaś sam odwłok od połowy robi się czarny. Takiej samej barwy są również przysadki odwłokowe, o których szerzej opowiem za chwilę. Teraz skupimy się na czarnych plamkach, które znajdują się na skrzydłach i którym zawdzięcza swoją nazwę. Na każdym skrzydle, przy jego górnej krawędzi, znajdują się dwie, czarne plamki. Dodatkowo, na skrzydłach drugiej pary, przy ich nasadach, znajduje się jeszcze jedna plama, tyle, że bardziej trójkątna, niż pozostałe.

Bardzo ciekawy jest fakt, że w przeciwieństwie do wielu innych ważek, dymorfizm płciowy u ważki czteroplamej jest stosunkowo słabo zaznaczony. Pod względem ubarwienia, samiec i samica są niemal identyczni, dlatego by je rozróżnić, trzeba spojrzeć na przysadki odwłokowe. Te u samców są wygięte na boki, podczas gdy u samic są proste, równolegle do siebie ułożone. Dodatkowo samice mają zazwyczaj grubsze odwłoki, niż samce, jednak ta cecha nie zawsze jest dobrze widoczna, zwłaszcza u młodych osobników.

Gdzie ją można spotkać?

Pospolita w całym kraju, choć w górach wyraźnie mniej liczna. Ważka czteroplama jest wyjątkowo wszechstronna co do wyboru siedlisk, z tego też względu pojawia się nad najróżniejszymi zbiornikami wodnymi. Szczególnie preferuje wody stojące (osobiście widuje ją najliczniej nad leśnymi stawami i mniejszymi jeziorami) z dobrze rozwiniętą roślinnością brzegową. Prócz tego pojawia się również nad wolno płynącymi rzekami. Pierwsze dorosłe ważki możemy spotkać już pod koniec kwietnia, a latają gdzieś tak do połowy sierpnia.

Tryb życia

Choć z wyglądu są do siebie bardzo podobne, to samce i samice wyraźnie różnią się zachowaniem. Te pierwsze chętnie odlatują z dala od zbiorników wodnych (tak gdzieś do 200 metrów), dlatego można je spotkać chociażby na sąsiadujących z wodami leśnych polanach czy w okolicach dróg. Poszczególne samce mają swoje ulubione miejsca, w których przysiadają, by czuwać nad swoim rewirem. Z reguły siadają na jakiejś uschniętej łodydze, lub wystającej gałęzi i nawet jeśli odlecą, by spatrolować swoją okolicę, to zazwyczaj wracają w to samo miejsce. Jedynie spłoszone przez człowieka, potrafią odlecieć kawałek dalej, na jakąś inną gałąź. Swoją drogą, zauważyłem, że ten gatunek bywa dość płochliwy. Pewnego razu obserwowałem w tym samym miejscu ważkę czteroplamą, oraz ważkę rudą i muszę przyznać, że ta pierwsza była wobec mnie dużo bardziej nieśmiała, niż ta druga. Skoro już jesteśmy przy tej obserwacji, to muszę zaznaczyć, że samce ważek czteroplamych są niezwykle agresywne wobec innych samców, także należących do innych gatunków. Nie przeszkadza im jednak, gdy na tej samej gałązce usiądzie np. samica ważki rudej (co nawet widać na poniższym zdjęciu, gdzie ważka czteroplama znajduje się z lewej, a ruda z prawej). Wiem, znów się odwołuje do rudej kuzynki naszej czteroplamej, ale u mnie już tak jest, że często obserwuje te ważki razem, choć nie ma się co dziwić, w końcu oba te gatunki lubią siadać na suchych gałęziach. Dodam także, że ten gatunek jest bardzo ciepłolubny, aktywny w czasie słonecznej aury. Kiedy jest całkowite zachmurzenie, a tym samym wietrznie i chłodno, wówczas przesiaduje w ustronnych miejscach, np. wśród traw.

Podobnie jak pozostałe ważki, również ten gatunek jest drapieżnikiem, który poluje na inne owady. W źródłach pisanych podają, że chętnie poluje na komary, co akurat jest jak najbardziej na plus, ale jej łupem padają też inne muchówki, jakieś drobne błonkówki, jętki czy chruściki. Siedząca na wystającym patyku ważka kieruje swój wzrok z dala od słońca, w kierunku czystego, błękitnego nieba, gdzie promieniowanie jest niższe, ale występuje podwyższone UV oraz natężenie niebiesko-fioletowej barwy. Wszystko dlatego, że jej oczy są niezwykle wrażliwe na te dwa ostatnie, dzięki czemu, są doskonale dopasowane do wykrywania małych owadów, szybko latających na tle błękitnego nieba.

Samice prowadzą skrytsze i dużo spokojniejsze życie, niż samce. Z tego też względu ich wypatrzenie może być nieco trudniejsze. Za to jeśli natrafi na nie samiec, wówczas dochodzi do krótkiej, bo trwającej kilka sekund, ale za to gwałtownej, powietrznej kopulacji, którą w pierwszej chwili można wziąć za bójkę dwóch, wrogich sobie samców. Po jej zakończeniu, samica fruwa tuż nad taflą wody i zrzuca jaja do wody. Na tym właściwie rola samicy mogła by się zakończyć, gdyby nie fakt, że kopulujący z nią samiec może mieć ochotę na kolejne stosunki, dlatego często krąży nad składającą jaja samicą, a po kilku minutach rzuca się na nią, by znów się z nią złączyć. Taka sytuacja może się powtórzyć nawet kilka razy.

Na koniec wspomnę króciutko o larwach. Te mogą osiągać do 2,8 cm i żyją na dnie zbiorników wodnych, pośród mułu, gdzie polują na inne bezkręgowce, czasem również na małe kijanki, czy świeży narybek. Ich rozwój trwa dwa lata.

Masowe migracje

Wizytówką ważki czteroplamej jest skłonność do tworzenia ogromnych, migrujących rojów, przypominających te, tworzone chociażby przez szarańczę wędrowną. I to dosłownie. Bywały w przeszłości przypadki, gdy takie chmary ważek, składały się z milionów, a nawet miliardów osobników, zajmujących łącznie obszar nawet 330 kilometrów kwadratowych. Przykładowo, tak ogromna chmara miała miejsce 19 maja 1862 r. w Niemczech, która zgodnie z szacunkami, mogła liczyć nawet 2,4 miliarda osobników! Wyobrażacie sobie w ogóle tak ogromną liczbę ważek?! Takie roje mogą się utrzymywać około 7 dni, zaś w trakcie przemieszczania się, ważki orientują się w terenie dzięki strukturom ułożonym w linie, takim jak linie brzegowe wód, czy nawet tory kolejowe. Jak to w ogóle możliwe, że dochodzi do tak licznych rojów? Te tworzą się zazwyczaj w sytuacji, gdy w czasie chłodnej wiosny, dochodzi do nagłego ocieplenia się. Wówczas osobniki z różnych zbiorników wodnych łączą się w gromady, a dodatkowo wykształca się u nich wtedy swego rodzaju instynkt stadny, zupełnie jak ma to miejsce u szarańczy. Podejrzewa się jednak, że nagłe ciepełko nie jest jedyną przyczyną. Naukowcy sugerują bowiem, że mogą w tym maczać palce pewne mikroorganizmy. Konkretnie chodzi o przywry z rodzaju Prosthogonimus, dla których ważki czteroplame są żywicielami pośrednimi. Okazuje się, że te pasożyty mogą ponoć kontrolować ważki i tym samym zmuszać je do tak masowych wylotów. Wówczas padają łatwym łupem ptaków, które są ostatecznym żywicielem przywr. Brzmi przerażająco, ale wierzcie mi, w świecie przyrody to żadna rewelacja i bardzo wiele pasożytów posuwa się do tak perfidnych czynów względem swych żywicieli. Takie masowe pojawienia się ważek czteroplamych pojawiały się w przeszłości wielokrotnie, ale przyznam, że brak mi informacji o świeższych przypadkach.

Warto przeczytać:

ważki.pl/Libellula quadrimaculata
Artykuł w niemieckiej Wikipedii – bardzo dobrze opracowany z licznymi przypisami
Masowe migracje ważki czteroplamej
Kolejna publikacja o migracjach
Publikacja o wzroku tych ważek

Galeria:

Ważka ruda (Libellula fulva) – niekoniecznie ruda

Posted by skorpion21 on 23 lutego 2015

Kategorie: Makro. Tagi: dymorfizm płciowy, Libellula fulva, owad, ważka różnoskrzydła, ważka ruda, ważkowate. Dodaj komentarz

Dawno nie było u mnie żadnej ważki, czas więc nieco nadrobić te zaległości. A zacznę od jednego z częściej spotykanych przeze mnie gatunków. Ważka ruda to bardzo ciekawa ważka, którą obserwuje się z wielka przyjemnością. Szczególnie samce i ich wojownicze zapędy. Zanim jednak będzie o tym, najpierw systematyka i wygląd. Tak się bowiem składa, że wbrew swojej nazwie, ważka ruda nie zawsze jest ruda.

Systematyka

W naszym kraju żyje trzech przedstawicieli rodzaju Libellula. Oprócz ważki rudej jest to jeszcze ważka płaskobrzucha (Libellula depressa) i ważka czteroplama (Libellula quadrimaculata). Wszystkie one zaliczają się do rodzinny ważkowatych (Libellulidae), która w sumie liczy u nas 22 gatunki.

Wygląd

Ważka ruda to średniej wielkości ważka o mocnej budowie ciała. Długość jej ciała dochodzi gdzieś tak do 4,6 cm, natomiast rozpiętość skrzydeł sięga maksymalnie 8 cm.

Pod względem ubarwienia jest bardzo zmienna w zależności od wieku i płci. Tuż po przeobrażeniu się w imago, przedstawiciele obu płci mają podobne ubarwienie. Głowa, tułów i odwłok są rude (stąd ich nazwa), zaś przez środek tego ostatniego ciągnie się czarna, ząbkowana linia. Rozpoznanie płci, jest wówczas bardzo utrudnione. Samca można wtedy rozpoznać po obecności wtórnego aparatu kopulacyjnego na drugim segmencie odwłoka. U samicy tego aparatu brak, za to na spodzie ósmego segmentu widać płytkę osłaniającą narządy płciowe. Koniuszki skrzydeł samiczki, są najczęściej mniej lub bardziej przyciemnione. Wraz z wiekiem, ubarwienie tych ważek ulega zdecydowanej zmianie. Samiec znacznie ciemnieje, zaś spora część jego odwłoka pokrywa się niebieskawym nalotem. W przypadku samicy, jej ciało także ciemnieje. Odwłok staje się brązowawy, a później również pokrywa się niebieskawym nalotem, choć przeważnie nie aż tak intensywnie jak u samców. Oczu obu płci stają się niebieskawe, niemalże szkliste. Te ostatnie to jedna z cech, dzięki której można odróżnić ważkę rudą od lecich (Orthetrum spp.), z którymi bywa mylona (zwłaszcza samce). Inną cechą jest obecność czarnych trójkątów u nasady drugiej pary skrzydeł (u lecich oczy są bardziej zielonkawe, a na ich skrzydłach nie ma śladu po wspomnianych trójkątach).

Gdzie ją można spotkać?

Jej rozmieszczenie jest w naszym kraju bardzo nie równomierne. Najpospolitsza jest w północnej części Polski, na obszarze pojezierzy, a także w środkowo-wschodnim fragmencie (chociażby okolice Lublina). Im dalej na południe kraju, tym staje się rzadsza. Brak jej zupełnie na pogórzu oraz w górach. To tak o jej występowaniu, teraz środowisko życia. Pod tym względem ważka ruda nie jest specjalnie wybredna. Pojawia się nad różnymi zbiornikami wodnymi, szczególnie stojącymi i wolno-płynącymi. Interesują ją takie, które są gęsto porośnięte trzcinami i tego typu roślinnością. Można ją obserwować od maja do lipca.

Tryb życia

Po co im tak właściwie wysokie roślinki? Jako punkt obserwacyjny. Widzicie ważki, to owadzi wojownicy. Zwłaszcza samce, które są silnie terytorialne. Kiedy samiec ważki rudej siądzie sobie na jakiejś łodydze, czy np. barierce mostu, wówczas z wielką uwagą obserwuje teren. Gdy w zasięgu wzroku pojawi się obcy samiec, wówczas rusza do boju. Pomiędzy dwójką dochodzi do powietrznej walki. Jeśli właścicielowi skrawka przybrzeżnych szuwarów uda się przepędzić rywala, wówczas może wrócić na swoje stanowisko i kontynuować obserwacje. W czasie przerwy zaś, może np. upolować jakiegoś owada. Samiczki także lubią przesiadywać na roślinkach, ale głównie po to, by zbierać energię na rozmnażanie… i w związku z tym, także by posilać się innymi owadami. Łupem tych ważek padają różne muchówki, chruściki, jętki czy nawet mniejsze motyle. My jednak przejdźmy do kopulacji. Ta rozpoczyna się w powietrzu, zaś swój finał znajduje na jakiejś ustronnej gałązce, gdzie trwa jeszcze z parę minut. W międzyczasie, samica bardzo często zdrapuje pazurkami część niebieskawego nalotu samca i ten wygląda później na nieźle porysowanego. Po skończonej kopulacji, samica przystępuje do złożenia jaj. Te, podobnie jak inne ważkowate, składa… a raczej zrzuca niczym bomby, bezpośrednio do wody lub na zanurzone w niej rośliny. Larwy, które się z nich wylęgną żyją na dnie zbiorników wodnych, gdzie polują na drobne organizmy.

Galeria:

Zalotka czerwonawa (Leucorrhinia rubicunda) – wielbicielka torfowisk

Posted by skorpion21 on 10 Maj 2012

Kategorie: Ważki.. Tagi: Leucorrhinia rubicunda, owad, torfowiska, ważka, ważkowate, zalotka czerwonawa. 7 Komentarzy

W ostatnim czasie miałem okazję odwiedzić stadion leśny w Olsztynie i to leśny w dosłownym tego słowa znaczeniu. W większej części, jest on zarośnięty i jednocześnie podmokły. Idealne warunki rozwoju dla zalotki czerwonawej, którą można tam spotkać i to w dość dużych ilościach. Nie jest jednak łatwo ją obserwować, a tym bardziej fotografować, ponieważ łatwo się płoszy. Zaniepokojona, unosi odwłok do góry i po chwili odlatuje, niekiedy na sporą odległość. Na szczęście niektóre z nich ładnie mi pozowały.

Systematyka

W naszym kraju żyje 5 gatunków zalotek (Leucorrhinia spp.). Część z nich, jak zalotka białoczelna (L. albifrons) czy zalotka spłaszczona (L. caudalis), to gatunki rzadko spotykane, objęte ochroną gatunkową. Zalotka czerwonawa jest spośród nich najczęściej spotykana. Łudząco podobna, jest do niej zalotka torfowcowa, znana również jako zalotka wątpliwa (L. dubia). Podstawowa różnica między dwoma gatunkami, to ubarwienie żyłki kostalnej. Teraz wszyscy zaczną się drapać w głowę i zastanawiać o którą konkretnie żyłkę chodzi (wszak tylko nieliczni są odonatologami). Na szczęście, nie trzeba się specjalnie wysilać, by móc ją dostrzec. Żyłka kostalna, to pierwsza żyłka, na brzeżnej krawędzi każdego skrzydła. U zalotki czerwonawej, jest ona w całości żółta. W przypadku jej kuzynki, fragment tej żyłki od nasady do węzełka (niewielkie wygięcie, pośrodku żyłki kostalnej) jest barwy czarnej. Dopiero fragment od węzełka do zakończenia skrzydła jest żółty. Trzeba jednak uważać, gdyż nie zawsze to widać na zdjęciach. Ponadto, różnice pomiędzy obydwoma gatunkami, wynikają także z rozmiarów (zalotka torfowcowa jest o jakieś 5-10 mm mniejsza od zalotki czerwonawej), sylwetki (zalotka wątpliwa jest smuklejsza od omawianej kuzynki), oraz plamek na odwłoku (u samca L. dubia, czerwone plamki na odwłoku, są znacznie mniejsze niż u L. rubicunda, podobnie jak w przypadku samic, gdzie żółte plamki na odwłoku L. dubia są mniejsze, a do tego inaczej ułożone, niż na odwłoku L. rubicunda).

Wygląd

Zalotka osiąga długość od 3 do 4 cm, zaś rozpiętość jej skrzydeł sięga 6 cm. Podobnie jak u innych ważek, możemy u niej zaobserwować bardzo silny dymorfizm płciowy. Samiec jest w dużej mierze czarny, zaś na segmentach odwłoka oraz u nasad skrzydeł znajdują się czerwone plamki. Samiczka także jest czarna, ale u niej plamki na odwłoku są większe i żółte. Jej odwłok jest wyraźnie grubszy niż u samca i w ogóle sprawia wrażenie masywniejszej. Warto też zwrócić uwagę na jasną barwę nadustka, która jest taka sama u obu płci. Jest to jednak przydatna cecha przy odróżnianiu jej od innych zalotek.

Gdzie ją można spotkać?

Zalotka to ważka związana przede wszystkim z torfowiskami i niewielkimi, leśnymi zbiornikami wodnymi. Gatunek ten można spotkać w całej Polsce (poza terenami górskimi), a na terenach, gdzie sprzyja jej środowisko, potrafi być bardzo liczna. Pierwsze osobniki pojawiają się bardzo wcześnie i można je obserwować od drugiej połowy kwietnia do czerwca, a czasem nawet lipca.

Tryb życia

Jak wspomniałem na początku, zalotki są bardzo płochliwe, a jakby tego było mało ich ubarwienie wcale nie sprzyja ich wypatrzeniu. Niby jest ono kontrastowe, ale wystarczy, by taka ważka usiadła na jakimś niejednolitym podłożu, byśmy natychmiast stracili ją z oczu. Zalotki najchętniej siadają w trawie, na nisko rosnących roślinach lub połamanych patykach, rzadziej zaś wybierają pnie i gałęzie drzew. Kiedy już zdecydują się na nich usiąść, spędzają czas na wygrzewaniu się, bądź też polowaniu na drobne owady. Samice widywałem głównie pojedynczo, samce zaś potrafiły być o wiele liczniejsze i co ciekawe, nie są w stosunku do siebie aż tak agresywne, jak ma to miejsce u innych ważek. Bez większego problemu, może siąść obok siebie kilka osobników i jedynie z rzadka, gdy wzbijają się w powietrze, dochodzi między nimi do sprzeczek (które jednak trudno nazwać walkami).

Do złączenia się ze sobą samicy z samcem, dochodzi najczęściej na ziemi, ale zdarza im się też kopulować w powietrzu. Osobiście nie miałem jeszcze okazji spotkać kopulującej parki, ale może kiedyś dostanę taką szansę. W każdym razie, kiedy kopulacja się kończy, oddalają się nad wodę, gdzie, w raczej dyskretny sposób, składają do wody jajeczka. Po jakimś czasie wylęgają się z nich larwy, których rozwój trwa dwa lata. W tym czasie kryją się na dnie, gdzie polują na drobne bezkręgowce.