Jezioro Ukiel (Krzywe), to największe jezioro w Olsztynie. Nic więc dziwnego, że może się nad nim pomieścić sporo gatunków ważek, a wiele z nich, preferuje właśnie duże zbiorniki wodne. Jednym z nich jest nimfa stawowa, która wbrew swojej nazwie, nad stawami pojawia się znacznie mniej chętnie, niż właśnie nad jeziorami.

Systematyka i wygląd

Ta ciekawa przedstawicielka łątkowatych (Coenagrionidae) jest jedynym gatunkiem z rodzaju Enallagma w naszym kraju. Nie oznacza to jednak, że rozpoznanie jej jest prostą sprawą.

Pod względem wymiarów, nimfa osiąga długość do 3,6 cm, rozpiętość skrzydeł zaś sięga maksymalnie 4,2 cm. Jej wymiary są więc bardzo zbliżone do tych u innych łątkowatych, podobnie zresztą jak wygląd z ubarwieniem na czele. Początkowo, świeżo po przeobrażeniu się w imago, nimfy mają blade, beżowe zabarwienie, jednak z wiekiem nabierają jaskrawszych barw. Samce stają się niebieskie, samice zaś beżowo-zielone, ale zdarzają się również niebieskie, tzw. androchromatyczne, czyli podobne do samców. Tak, trzeba bardzo uważać, by nie pomylić samców z samicami, gdyż jak widzimy, nie jest to wcale takie trudne. Samczyki są przeważnie znacznie smuklejsze. Samiczki natomiast są nieco grubsze, zaś, na końcu odwłoka mają zakrzywione pokładełko, a obok niego niewielki kolec. Oprócz tego, czarne plamki na odwłoku, są u samiczek bardziej rozbudowane niż u samców i układają się w niemal jednolitą linie. A skoro o tym mowa, to teraz będzie o tym więcej.

Cechą charakterystyczną samczyków jest czarna plamka na drugim segmencie odwłoka, która układa się w kształt grzybka. Taa… inna sprawa, że nie u wszystkich wygląda tak samo. Istnieją bowiem również takie samce, u których wspomniana plamka może mieć inny kształt, np. grotu albo wręcz jakichś rogów. Kiedy więc w książkach, albo w Wikipedii podają, że jest to cecha pozwalająca odróżnić ten gatunek od innych łątkowatych… trzeba pamiętać, że w przyrodzie wcale nie tak trudno o odmieńca. Samca nimfy stawowej najłatwiej pomylić z łątką dzieweczką (Coenagrion puella). Przyznam, w przeszłości też mi się zdarzało mylić je ze sobą. Samce nimf mają jednak troszkę więcej niebieskiego, co najlepiej widać na przykładzie dwóch, niebieskich pasach na tułowiu, które są znacznie szersze niż u łątki.

A na koniec tej części ciekawostka. Często bywa tak, że ciało ważki pokrywają niewielkie, ciemne lub czerwonawe kuleczki. Ich liczba może być bardzo różna, czasem jest ich kilka, czasem prawdziwe zatrzęsienie. Generalnie mogą się pojawiać w różnych miejscach ciała, ale z tego co obserwuje, to u nimf występują głównie na spodzie odwłoka i jeśli przyjrzycie się samczykowi na trzecim zdjęciu, to myślę, że łatwo je dostrzeżecie. Czym one są? Pasożytami rzecz jasna. To larwy wodopójek, czyli roztoczy, zamieszkujących zbiorniki wodne. Istnieje bardzo wiele gatunków tych pajęczaków, a ich celem padają najróżniejsze owady, od wodnych pluskwiaków, po ważki. Wodopójki nie zabijają zaatakowanej ważki, ale za to ją osłabiają i sprawiają, że jest bardziej podatna na choroby.

Gdzie ją można spotkać?

Nimfa stawowa jest pospolita na terenie całego kraju. Jak wcześniej wspomniałem, preferuje większe zbiorniki wodne i właśnie nad nimi można ją głównie spotkać. Oczywiście trafia się również nad mniejszymi, ale jest tam nieco mniej liczna. Jeszcze rzadsza jest w okolicach wód wolno płynących, jednak czasami można je spotkać także nad nimi. Nimfy trzymają się głównie zarośli porastających brzegi wód, tylko nieznacznie się od nich oddalając. Dorosłe osobniki możemy obserwować od czerwca do września.

Tryb życia

Te ciekawe ważki, chętnie latają nisko nad roślinami, przysiadając co jakiś czas na łodygach traw i roślin zielnych. Ciała samczyków, siedzących na pionowych roślinach, są niemal prostopadłe do podłoża, dzięki czemu, już na odległość można poznać, że mamy do czynienia właśnie z nimi. Z tego co zaobserwowałem, nimfy są dość płochliwe, szczególnie samiczki, które bardzo niechętnie pozowały do zdjęć. Podobnie jak inne ważki, są drapieżnikami. Kiedy jakiś owad przefrunie obok nich, wzbijają się w powietrze, łapią go i z powrotem przysiadają, by spokojnie go skonsumować. Ich łupem padają głównie drobne muchówki, małe chruściki oraz jętki.

Samiczki składają jajeczka na płynących roślinach. W czasie tego procesu, samiec może się usadowić nad samiczką bądź na jakiejś pobliskiej gałązce. Zdarza się, ze samiczka w czasie składania jaj zanurza się w wodzie, wówczas towarzyszący jej samczyk odlatuje. Larwy nimf, żyją wśród podwodnych roślin. Na pierwszy rzut oka ich ciała są niemal przeźroczyste. W oczy rzucają się też duże, szerokie i spiczasto zakończone skrzelotchawki. Tak jak inne larwy ważek równoskrzydłych, polują na różne, drobne bezkręgowce.