Ten ciekawy motylek jest jednym z liczniejszych powszelatków, jakie spotykam w czasie majowych i czerwcowych wypadów do lasów. Choć potrafi być bardzo rozlatany, to jednak zdarza mu się także przesiadywać na większych liściach, np. tych malinowych i wtedy też nadarza się idealna okazja, by zrobić mu kilka zdjęć.

Systematyka i wygląd

Kosternik leśniak zalicza się do rodziny karłątkowatych (Hesperiidae), znanej też jako warcabnikowate lub powszelatkowate. Opowiadałem już kiedyś o tej rodzinie przy okazji karłątka kniejnika, więc od razu przejdziemy do rodzaju. W naszym kraju mamy dwóch przedstawicieli rodzaju Carterocephalus. Naszym drugim gatunkiem jest kosternik palemon (Carterocephalus palaemon), który swoim wyglądem bardzo przypomina samicę naszego leśniaka. Wierzch skrzydeł ma jednak mniejsze, żółte plamy, zaś ich spód jest z kolei bardziej jaskrawy niż u leśniaka.

No dobrze, przejdźmy teraz do wyglądu naszego kosternika. Zacznę od tego, że jest to bardzo mały motylek, którego rozpiętość skrzydeł sięga raptem 2,8 cm. Pod względem ubarwienia, mamy do czynienia z bardzo wyraźnym dymorfizmem płciowym. Wierzch skrzydeł samca jest w dużej mierze ochrowożółty, z nielicznymi, czarnymi plamkami. U samiczek, czarny rysunek jest znacznie bardziej rozbudowany i właśnie dlatego przypominają kosternika palemona. Jeśli chodzi o spód skrzydeł, to również na nim przeważa barwa ochrowożółta, ale zdaje się być bardziej matowa niż na wierzchu.

Gdzie go można spotkać?

Występuje w całej Polsce, ale jego zasięg jest bardzo porozrywany, dlatego w jednych regionach naszego kraju potrafi być bardzo liczny, w innych natomiast jest rzadki lub w ogóle go brak. Ponoć najliczniejszy jest w Północno-Wschodnich regionach i przyznam, że coś w tym jest, ponieważ z tego co obserwuje, w okolicach Olsztyna jest bardzo liczny. Kosternika z tego gatunku można znaleźć głównie na nasłonecznionych obrzeżach lasów, w pobliżu dróg oraz na polanach. Dorosłe motyle możemy obserwować w maju i czerwcu, przy czym sam najliczniej go widuje na przełomie tych dwóch miesięcy.

Tryb życia

Dorosłe motyle z tego gatunku bardzo chętnie wygrzewają się na słońcu, najczęściej z szeroko rozpostartymi skrzydłami. Można je zaobserwować również w czasie pożywiania się nektaru. By go zdobyć, odwiedzają leśne gatunki kwiatów, zwłaszcza te o niebieskiej i fioletowej barwie. Tak jak inne karłątkowate, w czasie lotu są niezwykle szybkie i gwałtowne, przy czym trzymają się głównie pułapu roślin zielnych i krzewów. Po odbytej kopulacji, samica składa pojedyncze jaja na roślinach żywicielskich. Tymi są różne gatunki traw, głównie te o szerszych liściach, jak trzcinniki czy kłosownica leśna. Gąsienice wylęgają się po 2 tygodniach. By ukryć się przed wrogami, gąsienice przybierają formę uschniętego liścia. Ich zimowanie odbywa się w oprzędach, znajdujących się w rurkowato zwiniętych liściach. Na koniec dodam jeszcze, że stadium poczwarki trwa od 3 do 4 tygodni.