Gromada stawonogów, która powstała stosunkowo nie dawno. Wcześniej zaliczane do niej rzędy: skoczogonki (Collembola), pierwogonki (Protura) i widłogonki (Diplura), należały wspólnie do owadów, jednak ostatecznie naukowcy uznali, że stworzenia te posiadają cechy, nie pasujące do nich i wydzieli je z nich, tworząc dla całej trójki zupełnie nową gromadę. Cechą wspólną tych trzech grup, są ich narządy gębowe (gryzące lub ssące), umieszczone w głębi głowy, zaś na zewnątrz wystają jedynie ich zakończenia. Stworzenia te nie posiadają skrzydeł, ale każda z tych grup wykształciła pewne szczególne elementy budowy ciała. U skoczogonków są to widełki skokowe, umieszczone na spodzie odwłoka, pozwalające im wykonywać bardzo dalekie skoki. Widłogonki mają bardzo długie czułki i równie długie przysadki odwłokowe na końcu ciała (u niektórych gatunków uległy przekształceniu w kleszcze, podobne do cęgów posiadanych przez skorki). Pierwogonki są najdziwniejsze, gdyż nie mają czułków a ich rolę pełni pierwsza para nóg. Wszystkie te stawonogi nie mają oczu złożonych, zaś układ oddechowy jest rozwinięty słabo, bądź brak go w ogóle, wówczas oddychają całym ciałem. Wszystkie łączy jeszcze jedna rzecz, osiągają bardzo małe rozmiary, przeważnie w granicach kilku milimetrów.
![]() |
Skoczogonki (Collembola) |
![]() |