Mrocznicowate (Erebidae)

Rodzina motyli, która powstała stosunkowo niedawno, bo zaledwie kilka lat temu. W wyniku badań molekularnych i morfologicznych, zostały do niej zaliczone grupy, który wcześniej stanowiły odrębne rodziny (niedźwiedziówki, brudnice), bądź były podrodzinami wciąż istniejących rodzin (wstęgówki, szczerbówki). Na całym świecie jest ich około 2700 gatunków, w Polsce natomiast 110. Rodzina ta jest bardzo zróżnicowana, zaś poszczególne podrodziny są wyjątkowo ciekawe i wymagające osobnego omówienia.

Niedźwiedziówki (Arctiinae)

Podrodzina kolorowych motyli, licząca w Polsce 44 gatunki. Jaskrawe ubarwienie wielu z nich jest ostrzeżeniem dla drapieżników o ich paskudnym smaku. Dorosłe motyle mają przeważnie uwstecznione ssawki i nie pobierają pokarmu. Gąsienice natomiast można spotkać na bardzo różnych roślinach, zarówno drzewach jak i krzewach. Ich ciała często są pokryte gęstymi włoskami o właściwościach drażniących. Większość z nich to gatunki bardzo pospolite, zamieszkujące głównie dzikie środowiska, ale niektóre pojawiają się również w sąsiedztwie człowieka (często wabi je światło, dlatego w ciągu dnia przesiadują na ścianach budynków). Niektóre z nich są jednak bardzo rzadkie, a krasopani hera (Callimorpha quadripunctaria) znajduje się pod całkowitą ochroną.

Łada różowica (Mitochrista miniata)

Niedźwiedziówka kaja
(Arctia caja)

Powrózka rudoszyjka
(Atolmis rubricollis)

Proporzyca marzymłódka
(Tyria jacobaeae)

Sadzanka rumienica (Phragmatobia fuliginosa)

Szewnica bzówka (Spilosoma lutea)

Szewnica miętówka
(Spilosoma lubricipeda)

Wstęgówki (Erebinae)

Kolejna ciekawa podrodzina, licząca u nas 20 gatunków. Należą do niej duże gatunki motyli, aktywne głównie w ciągu nocy. Za dnia przesiadują na pniach drzew, na których dobrze się maskują. Umożliwia im to pierwsza para skrzydeł, która jest często brunatna lub szara, czyli niepozorna. Druga para jest zazwyczaj dużo bardziej kolorowa, najczęściej błyszcząco czerwona lub żółta z czarnymi plamami. Zaatakowana wstęgówka gwałtownie otwiera drugą parę i zaskakuje drapieżnika jaskrawymi barwami, dając jej czas na ucieczkę. Dorosłe wstęgówki chętnie pobierają płynne pokarmy, głównie wyciekający z drzew sok czy z fermentujących owoców. Niektóre to bardzo rzadkie motyle, a wstęgówka bagienka (Catocala pacta) jest pod częściową ochroną.

Wstęgówka śliwica
(Catocala fulminea)

Brudnice (Lymantriinae)

Podrodzina, do której należy 16 rodzimych gatunków. W dużej mierze są do średniej wielkości ćmy o szarym, białym lub ciemnym ubarwieniu. Samce posiadają bardzo wyraźne, pierzaste czułki, dzięki którym można je łatwo poznać. U samic natomiast są one nitkowane, a niektóre z nich są pozbawione skrzydeł (np. znamionówki, Orgyia spp.). Brudnicowate mają ogromne znaczenie w gospodarce człowieka… niestety, głównie negatywne. Kilka z nich, szczególnie brudnica mniszka (Lymantria monacha), to niebezpieczne szkodniki lasów i sadów, często występujące masowo i powodujące tzw. gołożery. Gąsienice brudnic, są pokryte gęstymi włoskami o właściwościach parzących.

Brudnica mniszka (Lymantria monacha)

Kuprówka złotnica
(Euproctis similis)

Szczerbówki (Scoliopteryginae)

Ostatnia podrodzina, którą wam przedstawię, jest reprezentowana w naszym kraju przez zaledwie jeden gatunek, który zresztą omówiłem na blogu. Gatunki z tej rodziny, są przeważnie niezbyt duże, ale bardzo łase na opadłe owoce, dlatego wykorzystują swoje ostre ssawki, by przebijać się przez skórki owoców i je wysysać. Z omawianą podrodziną jest spokrewniona inna, czyli Calpinae, do której zaliczają się ćmy mogące wysysać krew zwierząt, a nawet ludzi. Są to głównie gatunki tropikalne, zaś jedyny polski gatunek żyje głównie na południowym wschodzie kraju i bardzo rzadko atakuje ludzi. Pod względem biologii, szczerbówki nie mają na szczęście wiele wspólnego z Calpinae i nie korzystają z krwi jako źródła pokarmu.