Chrząszcze z rodziny stonkowatych (Chrysomelidae) nie kojarzą nam się dobrze. Wszystko za sprawą stonki ziemniaczanej, która skutecznie zepsuła im reputację. Sporo szkód mogą też zresztą wyrządzać inni jej przedstawiciele, chociażby pchełka falistosmuga (Phyllotreta undulata) czy poskrzypka liliowa (Lilioceris lilii). Na całe szczęście większość gatunków nie sprawia nam żadnych problemów. Często są wśród nich takie, które są naprawdę pięknie ubarwione, dzięki czemu podziwianie ich to sama przyjemność. Przykładem mogą być niektóre zmróżki, które za chwilę wam przedstawię.
Systematyka
Zmróżki (Cryptocephalus spp.) to ogromny rodzaj, do którego należy prawie 60 rodzimych gatunków stonek. Poszczególne gatunki często są trudne do odróżnienia i dotyczy to zwłaszcza tych, które mają zielone, metalicznie połyskujące ubarwienie. Najbardziej znaną jest zmróżka złotawka (Cryptocephalus sericeus) i nie ma się co temu dziwić, ponieważ jest najpospolitsza z nich wszystkich. Często więc pojawia się także w książkach z owadami, dlatego osoby, które interesują się przyrodą, na pewno ją kojarzą.
W książkach często jednak pomija się fakt, że oprócz niej mamy w Polce jeszcze kilka innych, bliźniaczo podobnych gatunków, których nie da się od niej odróżnić na oko. Są to: Cryptocephalus aureolus, Cryptocephalus hypochaeridis i Cryptocephalus solivagus. Pewne rozpoznanie tych gatunków można mieć jedynie dzięki badaniu narządów kopulacyjnych samców (samice są w ogóle nie do odróżnienia).
Z tego też powodu zdecydowałem, że ten artykuł będzie poświęcony im wszystkim i na zdjęciach, które w nim zobaczycie. może się znajdować niemal każdy z wymienionych wcześniej gatunków. Wszystkie one prowadzą podobny tryb życia, dlatego dalsza część artykułu będzie wspólna dla nich wszystkich.
Wygląd
Zmróżki są bardzo małymi chrząszczami, długość ich ciała dochodzi do 6-8 mm. Pod względem budowy ciała są krępe, masywne, a ich pokrywy kanciaste i w ogóle zmróżki sprawiają takie wrażenie, jakby były kwadratowe. Warto zwrócić uwagę na głowę, która jest schowana pod przednim brzegiem dużego, zaokrąglonego z przodu przedplecza. Jeśli chodzi o ubarwienie, to zazwyczaj są zielonozłote lub zielonomiedziane z pięknym, metalicznym połyskiem. Czasami trafiają się osobniki zielononiebieskie lub zielonofioletowe.
Gdzie je można spotkać?
Jak już wcześniej wspomniałem, najpospolitszym gatunkiem jest C. sericeus, która występuje praktycznie w całej Polsce. Pozostałe, które wymieniłem przy okazji systematyki też jednak potrafią być liczne. C. aureolus jest szczególnie liczny w rejonach podgórskich, ale spotyka się ją też w innych rejonach Polski. C. hypochaeridis jest pospolity głównie na zachodzie kraju, natomiast na wschodzie zastępuje go C. solivagus. Wszystkie one pojawiają się w bardzo podobnych miejscach, czyli na kwiecistych łąkach, widnych obrzeżach lasów i polanach, gdzie przebywają na kwiatach. C. sericeus pojawia się w maju i jest spotykany do września.
Tryb życia
Dorosłe osobniki przesiadują głównie na kwiatach, gdzie pożywiają się pyłkiem i nektarem oraz odbywają gody. Nie mają ulubionych gatunków, chociaż niektóre z moich książek podają, że szczególnie upodobały sobie żółte kwiaty. Sam widywałem je m.in. na mniszkach i jaskrach, więc mogłoby się to zgadzać, ale znajdowałem je też na białych (krwawnikach) oraz fioletowych (świerzbnicach), więc zdecydowanie są dużo bardziej wszechstronne i kolor wcale nie jest dla nich aż taki ważny. Zmróżki pojawiają się gromadnie i na jednym kwiecie może przesiadywać wiele osobników, często mających różne ubarwienie. Nie są płochliwe, ale gdy się je zaniepokoi, to potrafią podkurczyć nogi i spaść na ziemię, gdzie udają, że są martwe. To częsta taktyka spotykana wśród różnych chrząszczy. Podczas składania jaj, samice pokrywają je swoimi odchodami, aby je ukryć przed drapieżnikami. Larwy, które się wylęgną, też się otaczają własnymi odchodami oraz wylinkami, dzięki czemu tworzą wokół siebie coś w rodzaju domku, który zapewnia im bezpieczeństwo. Żyją na powierzchni gleby, gdzie odżywiają się szczątkami roślinnymi, głównie pochodzącymi z astrowatych.
Świat Makro.com 